پروبیوتیک‌ها در دنیای مواد غذایی بسیار هیجان‌انگیز و محبوب هستند. شاید شما بخش زیادی از عمر خود را صرف دوری از باکتری‌ها کنید، اما نظر روده شما این نیست! پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌های مفید و زنده‌ای هستند که برای مبارزه با باکتری‌های مضر بدن بسیار مفید هستند. آن ها هضم غذا را آسان می‌کنند، سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند و سلامت کلی ما را ارتقا می‌بخشند.

شاید هیچ راه ساده‌تر و خوشمزه‌تری برای ورود آنها به برنامه غذایی روزانه‌ وجود نداشته باشد تا اینکه ماست را میان وعده‌های خود اضافه کنید. خواص این محصول محدود به این چند مورد نیست. مصرف پروبیوتیک می‌تواند خطر سندرم روده تحریک پذیر را کاهش و در جلوگیری از پوکی استخوان، محافظت علیه سرطان، بهبود آلرژی و ... نقش ویژه‌ای داشته باشند.

روده ما از میلیاردها میکروب به نام میکروبیوم روده تشکیل شده است و آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم می‌تواند بر تعادل میکروبیوم روده ما تأثیر بگذارد.

هنگامی که پروبیوتیک ها وارد سیستم گوارشی شما می‌شوند،  تعادل را برقرار کرده و با باکتری‌های مضر مبارزه می‌کنند و در جلوگیری از عفونت کمک می‌کنند. از همه مهم تر برای مدیریت علائم مربوط به سندرم روده تحریک‌پذیر، اسهال، یبوست، عدم تحمل لاکتوز و کولیت مهم هستند؛ چون غذاهای فیبردار مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را تجزیه می‌کنند.

نوع پروبیوتیکی که بیشتر با آن مواجه می‌شوید لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس نام دارد و محققان می‌گویند که سودمندترین نوع آن است. هضم غذا را ساده می‌کند،  قند خون سالم را کنترل کرده و به بدن شما کمک می‌کند تا در برابر عفونت‌های قارچی مقاوم باشید.

تعریف پروبیوتیک

پروبیوتیک، موجودات ریز، زنده و فعال میکروسکوپی هستند که خوردن آنها، باعث تغییر میکروبیوم دستگاه گوارشی ما در جهت سلامتی بیشتر می‌شود. بیشتر اوقات به آنها باکتری‌های مفید روده هم می‌گوییم.

وجود این باکتری‌های خوب، از رشد و تکثیر باکتری‌های بیماری‌زا جلوگیری می‌کند و باعث گوارش بهتر غذا و کمک به کارکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود.

فواید و مزایای پروبیوتیک

پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل در کارکرد دستگاه گوارش ما کمک می‌کنند. برخی عوامل می‌توانند این تعادل را بر هم بزنند، مانند:

برخی بیماری‌ها
مصرف حتی یک دوره آنتی‌بیوتیک
برنامه غذایی نامناسب و با ارزشِ غذاییِ کم
رشد بیش از حد باکتری‌هایی که برای بدن ما مفید نیستند.

اگرچه پژوهش‌ها برای تعیین دقیق فواید انواع پروبیوتیک همچنان ادامه دارد، شواهد موجود نشان می‌دهد، پروبیوتیک‌ها این مزایا را برای سلامتی ما به همراه دارند:

پیشگیری و درمان اسهال ناشی از عفونت‌ها یا آنتی‌بیوتیک‌ها
بهبود و کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر (اسهال یا یبوست در پی استرس زیاد)
تقویت سیستم ایمنی
کاهش التهاب و آلرژی‌ها
بهبود خُلق و کاهش اضطراب

عوارض پروبیوتیک

نخست ببینیم چه کسانی می‌توانند پروبیوتیک مصرف کنند. به طور کلی، پروبیوتیک‌ها برای کسانی که از سلامت عمومی برخوردارند، بی‌خطر محسوب می‌شوند.

عوارض پروبیوتیک بسیار نادر است و شاید فقط به صورت علائم گوارشی خفیف مانند نفخ بروز پیدا کند.

در صورت تضعیف یا سرکوب دستگاه ایمنی به هر دلیل (مانند مصرف درازمدت داروهای حاوی کورتون) اهمیت مشورت با پزشک معالج افزایش می‌یابد؛ زیرا مصرف پروبیوتیک در این افراد ممکن است با عوارض جدی مانند عفونت همراه باشد.

غذاهای پروبیوتیک‌دار

طبیعی‌ترین غذاهای حاوی پروبیوتیک به شرح زیر هستند:

ماست
نوشیدنی کفیر، معروف به دوغ کفیر 
شورِ کلم (کلم خردشده که چند روز در آب نمک غلیظ باقی مانده و تخمیر اسید لاکتیک در آن انجام شده است)
بسیاری از ترشی‌ها

موز

سیر

پیاز

خیارشور

خیارهایی که با استفاده از باکتری‌های اسیدلاکتیک طبیعی خود در آب‌نمک تخمیر می‌شوند، سرشار از پروبیوتیک‌ها و همچنین ویتامین K هستند.

زیتون

سیب

تحقیقات نشان می‌دهد سیب حاوی حدود ۱۰۰ میلیون باکتری است که می‌تواند با میکروبیوم‌های روده به روشی سالم تعامل کند که مؤثرتر از مکمل‌های پروبیوتیک منفرد است.

سرکه بالزامیک

یکی دیگر از منابع حاوی پروبیوتیک، سرکه سیب است. اسید استیک ترکیب اصلی سرکه بالزامیک است و حاوی سویه‌هایی از باکتری‌های پروبیوتیک است که می‌تواند سلامت روده و سیستم ایمنی را بهبود بخشد.

پروبیوتیک‌ها انواع گوناگونی دارند، اما همه انواع آنها تمام خواص و مزایایی که در بالا ذکر شده است، را ندارند.

به عنوان نمونه، ممکن است یک نوع از پروبیوتیک‌ها کارکرد خاصی داشته باشد و فواید آن تنها برای یک عضو از بدن باشد.

اگرچه مکمل‌های پروبیوتیک هم مفید هستند، اما باید به برخی نکات هنگام تهیه و مصرف آن ها توجه کنیم:

مطمئن شویم پروبیوتیک مربوطه برای رفع مشکل سلامتی مورد نظرمان مناسب است.
شرایط نگهداری مندرج روی بسته‌بندی آن را مطالعه کنیم. برخی پروبیوتیک‌ها باید در یخچال نگهداری شوند.
تاریخ انقضای مکمل پروبیوتیک اهمیت زیادی دارد و با گذشت زمان از تاریخ تولید، تعداد پروبیوتیک زنده موجود در مکمل کاهش می‌یابد.
غذا و مکمل هر دو می‌توانند مزایای پروبیوتیک را برای ما فراهم کنند.

برای افزایش تعداد باکتری‌های مفید روده، مصرف غذاهای دارای ارزش غذایی بالا و فیبر زیاد توصیه می‌شود؛ مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، و غلات کامل (دارای سبوس).

باکتری‌های مفید روده از فیبرها تغذیه می‌کنند. این باکتری‌ها در صورت دریافت فیبر کافی، به خوبی تکثیر می‌شوند و مزایای پروبیوتیک را در بدن پدید می‌آورند.